Potentiële gezondheidsrisico's van de ingrediënten van e-sigaretten, vooral nicotine en andere componenten

Wat zit er echt in uw e-sigaret? Ingrediënten en gezondheidsrisico’s in de feitencheck

De populariteit van e-sigaretten is wereldwijd explosief gestegen. Vaak gepromoot als ‘schone’ alternatief, vragen veel gebruikers zich af: Is dampen echt onschadelijk? Het antwoord is complex.

Dit artikel analyseert wetenschappelijk onderbouwd de ingrediënten van e-sigaretten – van nicotine tot smaakstoffen – en belicht de potentiële risico’s voor hart en longen. Ons doel is voorlichting in plaats van paniekzaaierij.

1. De anatomie van de damp: Wat ademt u in?

In tegenstelling tot de rook van een sigaret, die door verbranding ontstaat, produceert de e-sigaret een aerosol. De basisvloeistof bestaat uit enkele hoofdcomponenten:

• Propyleenglycol (PG) & Plantaardig Glycerine (VG): De dragers voor de nevel.
• Nicotine: De werkzame stof (optioneel).
• Smaken: Voor de smaak.

Maar wat doen deze stoffen in het lichaam?

2. Nicotine: werking op hersenen en hart

Nicotine is de belangrijkste reden waarom mensen roken of dampen. Het is niet kankerverwekkend, maar ook niet risicovrij.

Verslavingspotentieel

Nicotine is een psychoactieve stof. Het bindt in de hersenen aan acetylcholine-receptoren en scheidt gelukshormonen zoals dopamine uit.

• Het risico: Deze beloningslus leidt tot fysieke en psychische afhankelijkheid. Vooral jongeren zijn hier gevoelig voor, omdat hun hersenen nog in ontwikkeling zijn.

Hart- en vaatstelsel

Nicotine stimuleert het sympathische zenuwstelsel (vecht-of-vluchtreactie).

• Bloeddruk & hartslag: Het vernauwt tijdelijk de bloedvaten en verhoogt de bloeddruk.
• Langetermijneffecten: Voor mensen met onderliggende aandoeningen kan dit het risico op cardiovasculaire gebeurtenissen verhogen.
• Classificatie: In vergelijking met de tabakssigaret ontbreekt echter koolmonoxide, dat het zuurstoftransport in het bloed blokkeert. De belasting van het hart wordt bij dampen daarom als minder beschouwd, maar is nog steeds relevant voor hartpatiënten.

3. Propyleenglycol (PG) en Glycerine (VG)

Deze stoffen zijn toegestaan als voedingsadditieven, maar hun inhalatie is een ander verhaal.

• Luchtwegirritatie: PG is hygroscopisch (waterbindend). Dit kan leiden tot een droge keel en hoestprikkels.
• Allergieën: Een kleine groep mensen reageert allergisch op PG. Symptomen kunnen huiduitslag of ademnood zijn. In dat geval wordt aanbevolen over te stappen op 100% VG-liquids.

4. Het controverse rond aroma's en verwarming

Hier ligt vaak het grootste misverstand.

Chemische reacties bij hitte

Wanneer Liquid te sterk wordt verhit (bijvoorbeeld bij een “Dry Hit”), kunnen PG en VG afbreken en Aldehyden (zoals Formaldehyde) vormen.

• Belangrijk om te weten: Moderne E-sigaretten met temperatuurcontrole voorkomen dit meestal. Studies tonen aan dat de Formaldehyde-belasting bij normaal gebruik drastisch lager is dan bij sigarettenrook.

“Popcorn-long” en Diacetyl

Er wordt vaak gewaarschuwd voor ernstige longschade door smaakstoffen. Een bekende stof is Diacetyl, die in Nederland deels werd gebruikt.

• Feitencheck: In de EU (en dus ook in Nederland/Spanje) is Diacetyl in liquids volgens TPD-richtlijnen verboden. Koop daarom alleen gereguleerde producten uit legale bronnen.

5. Zware metalen: Een reëel risico?

In sommige studies zijn sporen van metalen (Nikkel, Chroom) in de damp gevonden, die kunnen loskomen van de verwarmingsspiraal.

• De dosis maakt het gif: Hoewel deze metalen giftig zijn, zijn de gemeten hoeveelheden meestal extreem laag en ver onder de grenswaarden voor arbeidsveiligheid. Toch geldt: regelmatig wisselen van de coils (verdamperkoppen) minimaliseert dit risico.

E-sigaret vs. Tabak

De wetenschap is duidelijk: E-sigaretten zijn niet risicovrij. Wie nooit heeft gerookt, zou niet moeten beginnen.

Voor rokers geldt echter het principe van schadebeperking (Harm Reduction): Omdat er geen verbranding plaatsvindt, vallen duizenden giftige stoffen en teer weg. Gezondheidsautoriteiten zoals Public Health Nederland schatten het dampen als aanzienlijk minder schadelijk dan het roken van tabak – op voorwaarde dat men gebruikmaakt van gecontroleerde producten en volledig afziet van de sigaret.